De afgelopen jaren is het binnenklimaat in schoolgebouwen steeds vaker onderwerp van gesprek. Toch blijkt uit recente berichten dat de problemen nog lang niet opgelost zijn. In de uitzending van Wat houdt ons tegen (NPO, 3 juni) en het recente artikel van ESB over ventilatie in scholen, wordt de urgentie nog eens krachtig onderstreept: veel schoolgebouwen zijn simpelweg niet geschikt om in te leren, laat staan om in te presteren.
In dit artikel leggen we uit waarom het aanpakken van deze problemen geen luxe is, maar noodzaak. En waarom een doordacht MJOP (meerjarenonderhoudsplan) een krachtig instrument is om dat aan te pakken.
De NPO-uitzending neemt ons mee naar basisscholen waar de CO₂-waarden torenhoog oplopen. Leerlingen die zich niet kunnen concentreren, leraren die na een dag hoofdpijn hebben en scholen waar het binnen warmer is dan buiten. “Soms laten we de leerlingen maar even buiten een rondje lopen,” zegt een leerkracht in de uitzending, “omdat het binnen gewoon niet meer gaat.”
Dit is geen incident. De uitzending toont een structureel probleem: veel schoolgebouwen zijn verouderd, niet goed geïsoleerd en onvoldoende geventileerd. Problemen die al jaren bekend zijn, maar waarbij oplossingen te vaak uitblijven.
Waar de NPO-uitzending de schrijnende praktijk laat zien, onderbouwt het artikel op ESB de gevolgen met wetenschappelijke feiten. De onderzoekers stellen vast dat betere ventilatie in klaslokalen aantoonbaar leidt tot betere leerprestaties. Leerlingen scoren beter op toetsen, zijn geconcentreerder en hebben minder last van vermoeidheid of hoofdpijn.
Daarnaast wijst het onderzoek op de samenhang tussen ventilatie en gelijke onderwijskansen. Gebrek aan goed binnenklimaat komt vaker voor op scholen in kwetsbare wijken. Daarmee ontstaat een oneerlijke situatie: juist leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, leren in omstandigheden die dat juist belemmeren.
Dat de situatie bekend is, betekent nog niet dat het probleem eenvoudig op te lossen is. In de uitzending komt naar voren dat schoolbesturen vaak tegen praktische en financiële beperkingen aanlopen. Subsidies zijn er, maar de aanvraag is complex. Bovendien ontbreekt het vaak aan integraal inzicht in de staat van het gebouw en wat er op de lange termijn nodig is.
Veel scholen werken met verouderde onderhoudsplannen, of hebben helemaal geen actueel overzicht van wat er op de planning staat. Zonder helder meerjarenonderhoudsplan is het lastig om strategische keuzes te maken, investeringen te onderbouwen en aanspraak te maken op regelingen of subsidies.
Juist hier kan een goed opgesteld MJOP het verschil maken. Een meerjarenonderhoudsplan brengt in kaart wat de staat van het gebouw is, welke ingrepen op korte én lange termijn nodig zijn en welke kosten daaraan verbonden zijn. Het maakt zichtbaar waar de prioriteiten liggen: is het dak aan vervanging toe, of kan dat nog even wachten en moeten we nú investeren in ventilatie?
Door deze inzichten te koppelen aan strategische doelen – zoals duurzaamheid, gezondheid en energieverbruik – ontstaat er een plan waarmee scholen onderbouwde keuzes kunnen maken. Niet alleen in het belang van het gebouw, maar vooral in het belang van de leerlingen en leraren die er dagelijks gebruik van maken.
Een goed MJOP biedt ook ruimte voor verduurzaming. Door onderhoudsmomenten te koppelen aan energiebesparende maatregelen – zoals isolatie, ledverlichting of efficiëntere ventilatiesystemen – wordt het plan meer dan alleen technisch beheer: het wordt een routekaart naar een toekomstbestendig schoolgebouw.
De Erkende Maatregelenlijst (EML) helpt daarbij. Deze lijst bevat energiemaatregelen die scholen vaak verplicht moeten uitvoeren. Door deze slim op te nemen in het MJOP, kunnen scholen efficiënt voldoen aan wetgeving én structureel besparen op energie en kosten. Zo wordt onderhoud een kans om duurzaamheid integraal mee te nemen in het beleid – in het belang van het gebouw én de gebruikers.
Het verbeteren van schoolgebouwen is geen kwestie van alleen techniek of budget. Het vraagt om samenwerking tussen schoolbesturen, gemeenten, adviseurs en uitvoerders. En het vraagt om visie: durven we schoolgebouwen echt als leeromgevingen te benaderen – en dus als cruciale factor in het onderwijssysteem?
De maatschappelijke druk neemt toe, de onderzoeken stapelen zich op en de realiteit is zichtbaar voor iedereen die een school binnenstapt. Het is tijd om in beweging te komen.
Met MJOP's voor scholen helpen we schoolbesturen en huisvestingsadviseurs bij het opstellen én strategisch inzetten van hun MJOP. We combineren technische inspecties met een toekomstgerichte blik, zodat uw plan niet alleen een Excel-bestand is, maar een praktisch hulpmiddel voor beleid, subsidieaanvragen en samenwerking met gemeenten.
We kennen de uitdagingen van het onderwijs en weten hoe lastig het kan zijn om tijd en middelen vrij te maken voor gebouwbeheer. Daarom denken we mee, nemen we werk uit handen en zorgen we voor overzicht.
Bent u benieuwd wat wij voor uw school kunnen betekenen? Neem contact met ons op via mjopvoorscholen.nl of plan een vrijblijvende kennismaking in.
